تمرکز و توجه مرکز گسترش سینمای مستند به استان‌ها و کشف استعداد در این نقاط است
حمیدی مقدم، در نشست خبری شانزدهمین جشنواره بین المللی فیلم مستند ایران «سینماحقیقت»، بیان کرد:
کوروش جم خبرنگار سینمایی گزار ش می دهد:
مدیرعامل مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی گفت: ما خیلی علاقه‌مند هستیم تا درباره ناآرامی‌های اخیر مستندسازی شود و درصورت داشتن نگاهی درست و جامع از ساخت چنین آثاری حمایت می‌کنیم. نقد مسائل اجتماعی و نگاه مطالبه‌گرانه باید در آثار مستند وجود داشته باشد و ساختن مستند درباره چنین موضوعاتی قبل از آن که این آثار درگیر مرور زمان شوند، مهم است.
به گزارش خبرنگار سینمایی شبکه تصویری خبری ایران، نشست خبری شانزدهمین جشنواره بین المللی فیلم مستند ایران «سینماحقیقت»، صبح امروز پنجشنبه ۱۷ آذر ماه ۱۴۰۱، با حضور محمد حمیدی مقدم مدیرعامل مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی و دبیر شانزدهمین جشنواره، محدثه واعظی پور مدیر روابط عمومی شانزدهمین جشنواره و جمعی از اصحاب رسانه، در سالن اجتماعات مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی برگزار شد.
محمد حمیدی مقدم، مدیرعامل مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی و دبیر شانزدهمین جشنواره بین المللی فیلم مستند ایران «سینماحقیقت»
محمد حمیدی مقدم، مدیرعامل مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی و دبیر شانزدهمین جشنواره بین المللی فیلم مستند ایران «سینماحقیقت»، در ابتدای این نشست خبری گفت: ۲۶ تیرماه ۱۴۰۱ فراخوان ارسال اثر به دبیرخانه شانزدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم مستند ایران «سینماحقیقت» منتشر شد و تا ۱۵ شهریور مهلت پایان آثار بود. مهلت دریافت اثر باتوجه به درخواست مستندسازان تا پایان شهریورماه ادامه یافت و در نهایت ۶۱۴ اثر ثبت‌نام و ۵۸۷ فیلم به دبیرخانه جشنواره تحویل داده شد.
وی افزود: در واقع از میان آثار تحویل داده شده به دبیرخانه ۷۶ مستند به دلایلی از جمله پخش شدن از شبکه‌های تلویزیون، شرکت در ادوار قبلی یا حضور در جشنواره‌های دیگر شرایط حضور در رقابت شانزدهمین دوره را نداشتند و از گردونه خارج شدند.
مدیرعامل مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی، در ادامه اظهار داشت: در بخش شهید آوینی، ۱۲ مستند به این دلیل که در پانزدهمین دوره، فرم شرکت در جشنواره را پر کرده بودند، کنار گذاشته شدند. البته در این بخش شرکت در جشنواره‌های دیگر یا پخش از شبکه‌های تلویزیونی در نظر گرفته نمی‌شود.
حمیدی مقدم، گفت: از میان آثار رسیده به دبیرخانه جشنواره شانزدهم، در بخش مستندهای بلند ۱۰۱ فیلم، مستندهای نیمه‌بلند ۱۲۶ فیلم و بخش کوتاه ۲۷۴ مستند واجد شرایط بررسی شناخته شدند. مجموع آثاری که بخت بررسی شدن برای حضور در این دوره را داشتند ۵۱۱ مستند است و از میان این آثار ۱۸۸ مستند متقاضی حضور در بخش شهید آوینی بودند.
وی ادامه داد: هر سال بعد از مراحل اولیه ثبت‌نام آثار و تحویل اولین نسخه فیلم‌ها، با توجه به شرایط مختلف (از جمله مسائل فنی، دلایل حقوقی و حقیقی مرتبط با فیلم و صاحبان اثر) گروهی از حضور در جشنواره انصراف داده یا فیلم‌شان در موعد مقرر به دبیرخانه تحویل داده نمی‌شود. امسال ۲۵ فیلمساز از حضور در شانزدهمین دوره جشنواره «سینماحقیقت» انصراف دادند.
دبیر شانزدهمین جشنواره بین المللی فیلم مستند ایران «سینماحقیقت»، تاکید کرد: نیاز به شفاف‌سازی می‌بینم که بگویم از میان این تعداد ۵ فیلم مشکل حقوقی داشتند، ۸ فیلم به دلیل فنی از جشنواره کنار رفتند و ۹ تهیه‌کننده تمایلی به شرکت مستندشان در جشنواره «سینماحقیقت» نداشتند. باید بگویم که ۳ فیلم نیز در اعتراض به شرایط کنونی جامعه و ناآرامی‌ها از حضور در این دوره انصراف دادند. ۱۶ فیلم بلند، ۱۵ فیلم نیمه بلند و ۲۰ اثر کوتاه برای رقابت نهایی انتخاب شدند و همچنین ۱۲ فیلم در بخش شهید آوینی و ۹ فیلم خارج از مسابقه خواهیم داشت.
حمیدی مقدم، بیان کرد: تعداد آثار مستند رسیده به دبیرخانه جشنواره که حائز شرایط شرکت در مسابقه هم بودند، در این دوره ۱۶ درصد افزایش داشته است اما حضور فیلمسازان زن در این دوره با کاهش ۱۵ درصدی روبه‌رو شده است. تعداد متقاضیان حضور در بخش شهید آوینی نیز ۱۷ درصد رشد داشت.
وی درباره بخش بین‌الملل شانزدهمین جشنواره «سینماحقیقت» گفت: کل آثار متقاضی در بخش بین‌الملل از ۹۵ کشور، ۱۳۴۸ اثر است که از این تعداد ۲۶۰ فیلم در بخش بلند و ۱۹۵ اثر نیمه‌بلند، ۸۹۳ مستند در بخش کوتاه ثبت‌نام کرده‌اند. نهایتا به انتخابی رسید که در ادامه درباره آن می‌گویم.
مدیرعامل مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی ، در ادامه با اشاره به تمرکز و توجه مرکز گسترش به استان‌ها و کشف استعداد در این نقاط گفت: خوشبختانه روند تولید و نگاه به جشنواره که در استان‌ها شاهدیم و ۲۸ فیلم از ۱۶ استان در این دوره حاضر هستند که این اتفاق بزرگی در جشنواره امسال است. در کنار فیلمسازانی که در بخش مسابقه حضور دارند، ما برای اولین بار در این دوره مجموع ۱۴۰ فیلمساز را به جشنواره دعوت کردیم تا در جریان این رویداد حضور داشته باشند. این اتفاق در کنار اقدامات انجام شده می‌تواند باعث بالا رفتن کیفیت تولیدات استان‌ها شود.
حمیدی مقدم گفت: همچنان از میان ۵۱۸ فیلم بخش عمده مستندهای ما موضوعات اجتماعی و شهری هستند که ۲۷ درصد کل آثار را تشکیل دادند. همچنین ۱۹ درصد کل آثار ارائه شده دفاع مقدسی هستند. مستندهای پرتره ۱۴ درصد و مستندهای محیط زیست و حیات وحش هم ۱۰ درصد آثار را تشکیل داده‌اند.
وی افزود: فکر می‌کنم امسال آثار خوبی در زمینه حیات وحش داریم. ۱۰ درصد میراث فرهنگی، ۸ درصد دینی- آیینی، ۶ درصد ورزشی، ۶ درصد سیاسی و ۱ درصد مستندها با موضوعات متفرقه هستند.
دبیر شانزدهمین جشنواره بین المللی فیلم مستند ایران «سینماحقیقت»، ادامه داد: بیشتر سهم تولید با معاونت‌های سینمایی و فرهنگی وزارت ارشاد است و همچنین ما برای همگرایی نشستی دو روزه با معاونت‌های سینمایی انجام دادیم تا بتوانیم مسائل و مشکلات هنرمندان شهرستانی را نیز مرتفع سازیم.
حمیدی مقدم، درباره کارگاه‌ها و نشست‌های این دوره توضیح داد: مستندسازی تک نفره، طراحی ساختار در مستند بحران، نوشتار متن مستند، تکنیک‌های مصاحبه در مستند، مستندهای ترکیبی تعدادی از عناوین کارگاه‌های این دوره هستند که باتوجه به ضعفی که در سینمای مستند داشتیم، انتخاب شده است. همچنین در نشست‌های بین‌المللی جشنواره نیز برنامه‌ریزی خوبی صورت گرفته است. به عنوان مثال در این دوره یک موضوع مشترک برای همه شرکت‌کنندگان داریم تحت این مسئله که آیا باید نسبت جشنواره «سینماحقیقت» با آوینی ادامه پیدا کند یا تبدیل به جشنواره‌ای جدا شود. همه این موضوعات در جشنواره مطرح می‌شود.
وی در ادامه این نشست خبری گفت: بخشی از مدیران روابط‌عمومی برای ارتباط با مستندسازان دعوت شدند تا با مستندسازان گفتگو کرده و جریان مستندسازی ما وارد طرحی ملی شود. ما در این جشنواره نشست تخصصی روایت‌ها و نشست تخصصی مستندسازان با نگاهی جهانی را داریم. مستندهای سیاسی ما و ریسک بالای مستندساز برای خطرپذیری نیز نیاز به نشستی تخصصی داشت که با مهمانان داخلی برگزار می‌شود.
مدیرعامل مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی، درباره محل برگزاری این دوره از جشنواره گفت: مجموعه سینمایی «ملت» خانه جشنواره امسال است. دوره‌های‌گذشته در چارسو برگزار می‌شد؛ اما امسال چون ظرفیت مهمان‌ها بیشتر شده و برای راحتی بیشتر مهمانان و استفاده از اکران دوم، پردیس سینمایی ملت انتخاب شده است و همچنین به دلیل تداخل احتمالی با مسابقات فوتبال جام جهانی، جشنواره امسال را از ۷ روز به ۵ روز تقلیل دادیم.
حمیدی مقدم، درباره حضور شرکت‌کنندگان خارجی در این دوره گفت: ۱۱ مهمان بین‌المللی داریم و تعداد زیادی فیلمساز هم متقاضی بودند که باتوجه به هزینه‌ای که برای مهمان‌های خارجی وجود دارد، رایزنی‌هایی در حال انجام است اما در بخش حضور اساتید کارگاه‌ها و داورها در حال برنامه‌ریزی خوبی هستیم و اتفاق خوبی در جریان است.
وی پیرامون اینکه موضوع مستندهای این دوره ناآرامی‌های اخیر ایران را در بر گرفته است، یا نه؟ گفت: ۶ درصد کل آثار متقاضی حضور در جشنواره شدند و درصد آثار منتخب شاید کمتر باشد. در این دوره از جشنواره مستندهای سیاسی اکران می‌شوند اما فراخوان جشنواره ما اول مهر ۱۴۰۱ به اتمام رسیده است و در حوزه مسائل اخیر فیلمی نداشته‌ایم. اگر در این مورد فیلمی ساخته شود احتمالا در دوره بعدی «سینماحقیقت» اکران شود.
دبیر شانزدهمین جشنواره بین المللی فیلم مستند ایران «سینماحقیقت»، درباره تحریم انجمن منتقدان گفت: فعالیت انجمن منتقدان مربوط به خود می‌شود و هر صنفی فعالیت‌های خودش را پیش میبرد؛ اما درهای جشنواره «سینماحقیقت» به روی تمامی صنوف و انجمن‌ها باز است. باید بگویم که «سینماحقیقت» فعالیت خودش را دارد و این جشنواره در حوزه متنی، نقد و انتشار کار خود را انجام می‌دهد. تحریم این رویداد نیز، قاعده‌ای صنفی است که فکر می‌کنم فعالیتی خارج از صنف است؛ چون انجمن‌ها باید از برگزاری هرگونه رویداد فرهنگی استقبال کنند تا موجب انسداد فرهنگی نشوند. این روزها فعالیت‌ها بسیار متکثر شده و هرکسی در بخشی فعالیت می‌کند.
حمیدی مقدم، ادامه داد: فعالیت‌های صنفی قابل احترام هستند اما فراموش نکنیم که نویسندگان و منتقدان آزاد، هنوز در جشنواره حضور دارند و هر کسی قابلیت انتخاب دارد.
وی در ادامه این برنامه درباره تحریمی که از سوی برخی مستندسازان صورت گرفته بیان کرد: از سال ۹۸ که به مرکز گسترش آمدم، ارتباطات نزدیکی با صنوف داشتم و این کتمان شدنی نیست. درواقع اولین حضور صنفی از سال ۹۸ که من دبیر سیزدهمین دوره جشنواره شدم، آغاز شد. زیرا من به حضور صنفی اعتقاد داشته و دارم و می‌دانم که این اتفاق منتج به پیشرفت و اتفاقات خوب در این حوزه می‌شود.
مدیرعامل مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی، افزود: شاید برخی فعالین حاضر در تحریم امسال در سه سال گذشته در جشنواره فعال بودند تا صنف را قوی کنند. به طوری که در دوره چهاردهم، توانستیم از پس کرونا بربیاییم و جشنواره را برگزار کنیم. این حرف‌ها همیشه شنیده شده ولی ما با هم حرف زدیم و تعامل کردیم. امسال نیز در اوایل شهریورماه جلسه‌ای با نمایندگان صنوف از جمله تهیه‌کنندگان و کارگردانان سینمای مستند داشتیم و نشست سیاست‌گذاری خود را با حضور این دو صنف برگزار کردیم اما متاسفانه اتفاقی در صنف افتاد که در تعامل انسداد ایجاد کرد. این در حالیست که ما تا آخرین لحظه تعامل را در دستور کار خود قرار دادیم.
حمیدی مقدم، درباره ساخت اثر مستند با موضوع ناآرامی‌های اخیر کشور و حمایت مرکز گفت: ما خیلی علاقه‌مند هستیم تا درباره ناآرامی‌های اخیر مستندسازی شود و درصورت داشتن نگاهی درست و جامع از ساخت چنین آثاری حمایت می‌کنیم. نقد مسائل اجتماعی و نگاه مطالبه‌گرانه باید در آثار مستند وجود داشته باشد و ساختن مستند درباره چنین موضوعاتی قبل از آن که این آثار درگیر مرور زمان شوند، مهم است.
وی در بخش دیگری از این نشست، درباره نقدهای مطرح شده پیرامون دولتی بودن جشنواره و اینکه آیا امکان جدا شدن برچسب دولتی از این رویداد وجود دارد یا خیر، توضیح داد: جشنواره «سینماحقیقت» منهای ۲۰، ۳۰ روز گذشته، یکی از با تعامل‌ترین رویدادهایی است که با موثرین و متفکرین جامعه در حال تعامل بوده و به زعم آنها به عنوان مهم‌ترین جایگاه سینمای مستند شناخته می‌شود. شخصا کاملا به جریان دو طرفه با سینمای مستند معتقد هستم و ان شاالله پس از فروکش کردن این مسایل و تعامل با قدرت بیشتری ادامه پیدا می‌کند.
دبیر شانزدهمین جشنواره بین المللی فیلم مستند ایران «سینماحقیقت»، در پایان سخنان خود افزود: معتبرترین جشنواره‌های دنیا دولتی هستند. جشنواره فیلم توکیو کاملا با تاثیر مستقیم شهرداری برگزار می‌شود و جشنواره‌های فرانسوی زیر نظر وزارت فرهنگ دولت هستند. در واقع به این دلیل است که بحث اصلی جشنواره هزینه و امکانات است و برای بخش خصوصی امکان‌پذیر نیست. آنچه که اکنون وجود دارد این است که جشنواره باید در تعامل و برگزاری خود گریدش را نشان دهد که در جشنواره «سینماحقیقت» اتفاق افتاده است. البته ما هم از جشنواره خصوصی که بتواند باشد و ادامه حیات دهد استقبال می‌کنیم. اتفاقا تنها بودن این جشنواره در سینمای مستند به آن آسیب هم زده است. چرا که تنها مأمن است. ما علاقه‌مندیم که بخشی از این بار سینمای مستند روی دوش خانه سینما و اصناف باشد اما می‌بینیم که بار از سوی اصناف نیز به ما منتقل می‌شود.
خبرنگار: کوروش جم
